Umowa wyklucza ustanowienie służebności przesyłu

Taki wniosek płynie z postanowienia wydanego przez Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. akt: V CSKP 13/21. Wszystko szło dobrze. Dwie spółki zawarły umowę dzierżawy nieruchomości celem posadowienia i użytkowania na niej stacji dla farmy wiatrowej za zapłatą rocznego czynszu na poziomie 30.000 zł. Niestety, po dwóch zaledwie latach doszło do konfliktu i dlatego przedsiębiorstwo przesyłowe zaoferowało właścicielowi nieruchomości ustanowienie służebności przesyłu. Ten jednak nie wyraził zgody i dlatego sprawa trafiła do Sądu. W przypadku odmowy zawarcia służebności przesyłu koniecznej dla użytkowania urządzeń, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za pośrednictwem Sądu, płacąc odpowiednie wynagrodzenie.

Sąd I instancji uznał, iż zostały spełnione przesłanki do ustanowienia służebności przesyłu i zasądził na rzecz właścicielki kwotę 77.000 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia, jednakże Sąd II instancji oddalił wniosek o ustanowienie służebności. Wskazał, iż z uwagi na zawarcie i obowiązywanie wieloletniej umowy dzierżawy, a więc brak podstaw do orzeczenia ustanowienia służebności przesyłu, skoro umowa zabezpiecza interesy obu stron – przedsiębiorstwa przesyłowego oraz właściciela gruntu.

Przedsiębiorstwo od wyroku wniosło skargę kasacyjną, w której wskazywało, iż umowa dzierżawy nie zabezpiecza w sposób trwały jego interesów w zakresie prawa do korzystania z urządzeń przesyłowych. Dodatkowo, w sprawie toczyła się egzekucja z nieruchomości, więc nabywca działki mógł wypowiedzieć umowę dzierżawy.

Sąd Najwyższy skargę oddalił i wskazał, iż uwzględnienie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu prowadziłoby do unicestwienia umowy dzierżawy. Wprowadzenie ustawowo w 2008 r. instytucji służebności przesyłu do kodeksu cywilnego nie wykluczyło możliwości uregulowania stosunków pomiędzy właścicielem nieruchomości a właścicielem urządzeń przesyłowych w drodze odrębnej umowy. Taka umowa gwarantuje właścicielowi nieruchomości wyrażenia sprzeciwu wobec żądania ustanowienia na jego gruncie służebności przesyłu, chyba że nie zapewnia ona swobodnego korzystania z urządzeń przesyłowych przez przedsiębiorstwo.

Właściciel urządzeń przesyłowych nie jest uprawniony do żądania zmiany podstawy posadowienia urządzeń na cudzej nieruchomości, a sąd nie powinien ingerować w stosunki właściciela nieruchomości i właściciela urządzeń przesyłowych.